65 JAAR NA DE OORLOG

.


















.

65 JAAR NA DE OORLOG





Gulden Sporen – Boerenkrijg
Rouw of vreugd”
Elk volk kweekt telkens nieuwe jeugd.



De dag dat de vrede uitbrak (8 Mei 1945) zal straks wereldwijd weer worden herdacht. Ondertussen geraakt de waarheid beetje-bij-beetje bekend. Over de moord op 28.000 Polen bijvoorbeeld. Zij werden uit de Russische kampen naar de massagraven van Katyin overgebracht. Met, uiteraard, een schot in het achterhoofd als afscheids-geschenk. Dat spreekt vanzelf. Hoe zou men ze anders hebben kunnen doen zwijgen…Maar de zuivere waarheid, ontdaan van alle aangroeisels, zal zoals vele dingen uit het verleden, altijd versluierd blijven.
Neem nu Rusland, het Rijk der Tsaren, waar Poetin, de huidige leider verkondigt dat de vroegere leider (Stalin) de grootste massa-moordenaar aller tijden zou zijn geweest. Hij zegt het wel niet zwart-op-wit, omdat hij zijn vroegere kameraden van de NKVD moet sparen, maar hij laat toe dat in de bioscopen een film over Katyin wordt gedraaid.
Duitsland, de grote verliezer, werd vanaf de eerste dag volledig uitgebeend, en met een scalpel ontleed tot in de diepste vezels van de misdadigheid.
De overwinnaars? Dat zijn, zoals naar gewoonte, tot op de dag van vandaag de grote helden die het plat bombarderen van miljoenen burgers nog altijd als een grote verdienste beschouwen. Hun G.I.’s en mariniers hebben nooit gemoord. Het waren engeltjes die met palmtakken zwaaiend overal aan land gingen. Om er de Pax America te gaan vestigen. Guantanamo is geen uitzondering. Het is de regel.
In Italië heeft men enkele jaren terug eindelijk gedurfd te schrijven over het lijdensverhaal van 60 jaar geleden. Voor ons een onbekende bladzijde uit het oorlogsgebeuren, maar hier, voor mijn nieuwe landgenoten, nog altijd een immens drama. Dat er eerst een succesverhaal, als lid van de As-mogendheiden Berlijn-Rome aan is voorafgegaan, schuift men af op de fascisiti van Mussolini. Het drama heet Triëste, aan de overkant der Adriatische Zee en begint met hun terugtrekking uit de vroegere veroverde gebieden, achterna gezeten door de horeden communistische barbaren, onder leiding van Tito, de ‘Held der Karpaten’. Duizenden kleine Katyin’s blijven als etterende wonden verankerd in het collectief geheugen. Want zij weten : de verliezer heeft altijd ongelijk.
In eigen land wordt af en toe een ti^pje van de sluier opgelicht over de misdaden der Amerikanen, bijvoorbeeld na de overwinning in het Von Rundstedt-offensief. In volle winter, nota bene de koudste winter ooit, werden honderdduizenden Duitse krijgsgevangenen (Duitse burgers in feite, oude mannen maar meestal jonge knapen, inderhaast in het uniform van de Volksturm gestopt) onder de blote hemel ondergebracht in kampen. Gewoon een prikkeldraad-omheining in de velden met wachttorens om de 10 meter. Eten? Drinken? Verzorging? Dat was zorg voor later…
En het fiere Polenland, geplet tussen hamer en swastika, veel te christelijk om te passen in ons tijds-gewricht, verliest, bijna dag op dag 70 jaar later, voor de tweede maal zijn leidende bovenklasse, op dezelfde plaats, nabij Katyin. De goede Paus Woyitila heeft zijn landgenoten van Hierboven niet kunnen beschermen.
Komt daarbij, dat vandaag het wrak van de ‘Belgica’ is binnengesleept in het sloopdok. In de eerste uren moet het reddingsplan voorgedragen en besproken worden : de tijd is op. Waar is de Keuning? Eens te meer in vacantie? De Goden zijn met ons : er kan, door de vulkaan-uitbarsting op IJsland, niet gevlogen worden. Hij kan dus niet tijdig terugkeren! De Rode Duivels, die tweede sterkhouder van de ‘Belgica’ zitten ook al zonder leiding. De frietkoten zijn al lang uit het straatbeeld verdwenen, zodat alleen nog het BIER overblijft als nationaal symbool en bindmiddel. Hoe luidt de Latijnse spreuk weer, die mij al zo lang voor de geest zweeft? “Haec dies quam fecit Dominus” (Boek Genesis).
“Dit is de Dag der Dagen” – “ Dit is de Dag door God gemaakt” … Hiermee doe ik eer aan aan mijn oude college-leraar, die ons ooit verblijdde met deze opgave voor een Examen Nederlandse Taal in het laatste jaar. Het moet indruk gemaakt hebben, want het is zowat het enige Latijn dat ik machtig ben. Dat deze spreuk mij juist nu voor de geest komt, wijst op het belang van het Uur U dat nakende is.

Psssst
Net voor het ter perse gaan, vernomen dat het niet de Keuning is die vastzit door het gesloten luchtruim, maar Ollie Mangain. Wat de facto op hetzelfde neerkomt : de bas is er niet….
De sloopmeesters zullen pas donderdag bij elkaar komen, waardoor de dag der dagen, een week der weken dreigt te worden. Zelfs het boek Genesis is iet veilig voor onze POCO-amateurs.


Katyn en verder
17-04-2010 - Michel Krielaars - NRC Handelsblad
Overgenomen van Iskander

Gisteravond zag ik eindelijk Andrej Wajda’s speelfilm Katyn, het indrukwekkende drama over de ruim 20.000 Poolse officieren, geestelijken en intellectuelen die in april 1940 door de NKVD met een schot in het achterhoofd werden geëxecuteerd. Wajda’s vader was een van die officieren. De moordpartij werd in het geheim uitgevoerd, op bevel van Stalin, die toen bondgenoot van de nazi’s was. Voor veel gewone Russen werd dat geheim in zijn algehele omvang pas vorige week onthuld, met het (twee keer) uitzenden van die film op de Russische staatstelevisie en nederige woorden van premier Poetin.
Wajda’s film was tot vorige week in Moskou maar twee keer in de bioscoop te zien. In de rest van Rusland is hij waarschijnlijk nooit vertoond. Op dvd kon je hem alleen maar in enkele speciale winkels kopen voor zo’n 65 euro, waardoor de aanschaf werd ontmoedigd. Maar nu schijnt Poetin de uitzending van Katyn op de staatstelevisie zelf te hebben verordonneerd en daar helpt natuurlijk geen enkele censuur tegen. De vermeende redenen voor de moordpartij op de Polen variëren: volgens Lavrenti Beria, het hoofd van de NKVD, moesten de ‘landheren’ worden uitgeroeid (veel van die officieren en intellectuelen waren aristocraten of leden van de bourgeoisie). Stalin zou, zoals Poetin tijdens de herdenking op 7 april zei, wraak willen nemen voor de in Poolse gevangenschap omgekomen Russische soldaten tijdens de Pools-Russische oorlog van 1919-1921. Hij zou zich schuldig over hun dood hebben gevoeld. Wat Poetin niet meldde was dat de Russen de kampen, waar die officieren, priesters en intellectuelen opgesloten zaten, nodig hadden voor verse gedeporteerden uit de enige maanden later door de Russen te bezetten Baltische republieken. Daar zou de elite ook op grote schaal worden afgevoerd, zoals de Estse schrijver Jaan Kross in zijn boeken zo indrukwekkend beschrijft.
In 1943 werd het eerste massagraf bij Katyn door de nazi’s gevonden. Zij gebruikten die vondst natuurlijk meteen voor hun propagandadoeleinden. Zelf waren ze toen, net zo in het geheim als de NKVD drie jaar eerder, volop bezig met het uitroeien van joden.
De Russen hebben de verantwoordelijkheid voor Katyn vanaf de ontdekking van dat massagraf meer dan een halve eeuw lang ontkend. Toen na juni 1941 de machtsverhoudingen veranderden en Nazi-Duitsland van beste vriend ineens de vijand van Rusland werd, sloot Stalin een pact met de Poolse regering in ballingschap. Gevraagd door de Poolse generaal Sikorski wat er toch met zijn officieren was gebeurd, antwoordde hij: ,,Die zijn gevlucht.” Churchill wist toen al beter.
Katyn, zoals de verzamelnaam voor de moorden luidde, was een van de grootste leugens van de Sovjet-Unie. Ik weet nog goed dat ik in 1989 in Amsterdam een gastlezing bijwoonde van een Russische hoogleraar geschiedenis, die desgevraagd bleef volhouden dat de Duitsers achter de moord zaten. De scherpzinnige UvA-historicus en Ruslandspecialist Wim Roobol sprong toen woest uit de collegebanken op en maakte de gasthoogleraar voor leugenaar uit. De hoogleraar deed, als echte Sovjet-apparatsjik, net alsof er niets aan de hand en zette zijn leugenachtige betoog voort.
Het waren Gorbatsjov en vooral Jeltsin die in de jaren negentig van de vorige eeuw met de waarheid naar buiten kwamen. Gorbatsjov aarzelde nog een beetje, maar Jeltsin openbaarde zelfs het executieverzoek van Beria aan Stalin en onthulde een gedenksteen op de plaats van de moord. Maar ook daarna waren er hardnekkige stalinisten of Russische patriotten (ook op dit blog) die de schuld van de NKVD bleven ontkennen. Zij moeten nu behoorlijk van slag zijn, nu zelfs Poetin de waarheid niet uit de weg gaat.
De Pools-Russische betrekkingen bleven door Katyn tot enkele weken geleden besmet. Wajda laat in zijn film goed zien hoe ook na de oorlog door de Poolse handlangers van Moskou met alle macht werd geprobeerd de schuld in de schoenen van de Duitsers te schuiven. Aangrijpend in die film is ook dat de vrouwen en kinderen van die officieren kort na het wegvoeren en executeren van hun mannen door de NKVD werden opgepakt en naar de Goelag werden afgevoerd of ook vermoord. De genadeloosheid en onmenselijkheid van Stalins regime blijkt er uit alles.
Familieleden van de vermoordden, die die versie van de Russen niet accepteerden en hun eigen verhaal verkondigden, werden in de eerste jaren na 1945 opgepakt en geïntimideerd. En aangezien de Poolse intelligentsia vrijwel was uitgeroeid, waren er in latere jaren ook maar weinigen die de herinnering aan het drama in woord en geschrift voor een groter publiek levend konden houden. De reisjournalist Ryszard Kapuscinski omschreef het na-oorlogse Polen als een wereld waarin je je als niet-communist onzichtbaar moest zien te maken om te kunnen overleven.
Dat premier Poetin op 7 april in Katyn op zijn knieën viel is dan ook heel bijzonder. Poetin, die zich in eigen land toch vaak opstelt achter de oorlogsveteranen (onder wie behoorlijk wat ex-NKVD’ers zitten, die anders dan het gewone voetvolk minder vaak aan het front vochten en dankzij hun royale voedselrantsoenen betere overlevingskansen hadden), sprak wijze woorden, al bood hij à la Willy Brandt geen excuses namens zijn land aan. Wel kritiseerde hij de ontkenning van de moord tijdens de Sovjet-Unie, maar hij waarschuwde er ook voor dat het onjuist zou zijn die moord in de schoenen van het Russische volk te schuiven. Katyn was volgens hem het gevolg van staatsterreur. En juist die uitspraak is voor een ex-KGB’er als Poetin heel bijzonder, omdat hij daarmee het hele stalinisme veroordeelt.
De Polen zijn echter nog niet tevreden met Poetins uitspraken. Ze willen hervatting van het gerechtelijk onderzoek naar de daders van Katyn. Dat onderzoek is na veertien jaar in 2004 door het Russische OM stopgezet omdat de verdachten zouden zijn overleden. Desalniettemin eisen de Polen opening van de archieven van de NKVD. En dat is iets wat Poetin nu weer niet wil, waarschijnlijk omdat hij uit de rangen van de opvolger van die NKVD komt. Binnen die organisatie geldt trouw aan vroegere collega’s nog altijd als het hoogste goed.
Met het naderen van de 65ste Dag van de Overwinning op 9 mei, als in Moskou op last van burgemeester Loezjkov grote posters van Stalin worden opgehangen, maken Poetins woorden je des te nieuwsgieriger naar de volgende stap in de prille Russische Vergangenheitsbewältigung. Misschien raakt Stalin dan zijn bijnaam van ‘efficiënt manager’ eindelijk kwijt en krijgt hij dan officieel de plaats die hem toekomt in de Russische geschiedenis: die van een van de grootste massamoordenaars aller tijden














.

65 JAAR NA DE OORLOG



Gulden Sporen – Boerenkrijg
Rouw of vreugd”
Elk volk kweekt telkens nieuwe jeugd.


De dag dat de vrede uitbrak (8 Mei 1945) zal straks wereldwijd weer worden herdacht. Ondertussen geraakt de waarheid beetje-bij-beetje bekend. Over de moord op 28.000 Polen bijvoorbeeld. Zij werden uit de Russische kampen naar de massagraven van Katyin overgebracht. Met, uiteraard, een schot in het achterhoofd als afscheids-geschenk. Dat spreekt vanzelf. Hoe zou men ze anders hebben kunnen doen zwijgen…Maar de zuivere waarheid, ontdaan van alle aangroeisels, zal zoals vele dingen uit het verleden, altijd versluierd blijven.
Neem nu Rusland, het Rijk der Tsaren, waar Poetin, de huidige leider verkondigt dat de vroegere leider (Stalin) de grootste massa-moordenaar aller tijden zou zijn geweest. Hij zegt het wel niet zwart-op-wit, omdat hij zijn vroegere kameraden van de NKVD moet sparen, maar hij laat toe dat in de bioscopen een film over Katyin wordt gedraaid.
Duitsland, de grote verliezer, werd vanaf de eerste dag volledig uitgebeend, en met een scalpel ontleed tot in de diepste vezels van de misdadigheid.
De overwinnaars? Dat zijn, zoals naar gewoonte, tot op de dag van vandaag de grote helden die het plat bombarderen van miljoenen burgers nog altijd als een grote verdienste beschouwen. Hun G.I.’s en mariniers hebben nooit gemoord. Het waren engeltjes die met palmtakken zwaaiend overal aan land gingen. Om er de Pax America te gaan vestigen. Guantanamo is geen uitzondering. Het is de regel.
In Italië heeft men enkele jaren terug eindelijk gedurfd te schrijven over het lijdensverhaal van 60 jaar geleden. Voor ons een onbekende bladzijde uit het oorlogsgebeuren, maar hier, voor mijn nieuwe landgenoten, nog altijd een immens drama. Dat er eerst een succesverhaal, als lid van de As-mogendheiden Berlijn-Rome aan is voorafgegaan, schuift men af op de fascisiti van Mussolini. Het drama heet Triëste, aan de overkant der Adriatische Zee en begint met hun terugtrekking uit de vroegere veroverde gebieden, achterna gezeten door de horeden communistische barbaren, onder leiding van Tito, de ‘Held der Karpaten’. Duizenden kleine Katyin’s blijven als etterende wonden verankerd in het collectief geheugen. Want zij weten : de verliezer heeft altijd ongelijk.
In eigen land wordt af en toe een ti^pje van de sluier opgelicht over de misdaden der Amerikanen, bijvoorbeeld na de overwinning in het Von Rundstedt-offensief. In volle winter, nota bene de koudste winter ooit, werden honderdduizenden Duitse krijgsgevangenen (Duitse burgers in feite, oude mannen maar meestal jonge knapen, inderhaast in het uniform van de Volksturm gestopt) onder de blote hemel ondergebracht in kampen. Gewoon een prikkeldraad-omheining in de velden met wachttorens om de 10 meter. Eten? Drinken? Verzorging? Dat was zorg voor later…
En het fiere Polenland, geplet tussen hamer en swastika, veel te christelijk om te passen in ons tijds-gewricht, verliest, bijna dag op dag 70 jaar later, voor de tweede maal zijn leidende bovenklasse, op dezelfde plaats, nabij Katyin. De goede Paus Woyitila heeft zijn landgenoten van Hierboven niet kunnen beschermen.
Komt daarbij, dat vandaag het wrak van de ‘Belgica’ is binnengesleept in het sloopdok. In de eerste uren moet het reddingsplan voorgedragen en besproken worden : de tijd is op. Waar is de Keuning? Eens te meer in vacantie? De Goden zijn met ons : er kan, door de vulkaan-uitbarsting op IJsland, niet gevlogen worden. Hij kan dus niet tijdig terugkeren! De Rode Duivels, die tweede sterkhouder van de ‘Belgica’ zitten ook al zonder leiding. De frietkoten zijn al lang uit het straatbeeld verdwenen, zodat alleen nog het BIER overblijft als nationaal symbool en bindmiddel. Hoe luidt de Latijnse spreuk weer, die mij al zo lang voor de geest zweeft? “Haec dies quam fecit Dominus” (Boek Genesis).
“Dit is de Dag der Dagen” – “ Dit is de Dag door God gemaakt” … Hiermee doe ik eer aan aan mijn oude college-leraar, die ons ooit verblijdde met deze opgave voor een Examen Nederlandse Taal in het laatste jaar. Het moet indruk gemaakt hebben, want het is zowat het enige Latijn dat ik machtig ben. Dat deze spreuk mij juist nu voor de geest komt, wijst op het belang van het Uur U dat nakende is.

Psssst
Net voor het ter perse gaan, vernomen dat het niet de Keuning is die vastzit door het gesloten luchtruim, maar Ollie Mangain. Wat de facto op hetzelfde neerkomt : de bas is er niet….
De sloopmeesters zullen pas donderdag bij elkaar komen, waardoor de dag der dagen, een week der weken dreigt te worden. Zelfs het boek Genesis is iet veilig voor onze POCO-amateurs.


Katyn en verder
17-04-2010 - Michel Krielaars - NRC Handelsblad
Overgenomen van Iskander

Gisteravond zag ik eindelijk Andrej Wajda’s speelfilm Katyn, het indrukwekkende drama over de ruim 20.000 Poolse officieren, geestelijken en intellectuelen die in april 1940 door de NKVD met een schot in het achterhoofd werden geëxecuteerd. Wajda’s vader was een van die officieren. De moordpartij werd in het geheim uitgevoerd, op bevel van Stalin, die toen bondgenoot van de nazi’s was. Voor veel gewone Russen werd dat geheim in zijn algehele omvang pas vorige week onthuld, met het (twee keer) uitzenden van die film op de Russische staatstelevisie en nederige woorden van premier Poetin.
Wajda’s film was tot vorige week in Moskou maar twee keer in de bioscoop te zien. In de rest van Rusland is hij waarschijnlijk nooit vertoond. Op dvd kon je hem alleen maar in enkele speciale winkels kopen voor zo’n 65 euro, waardoor de aanschaf werd ontmoedigd. Maar nu schijnt Poetin de uitzending van Katyn op de staatstelevisie zelf te hebben verordonneerd en daar helpt natuurlijk geen enkele censuur tegen. De vermeende redenen voor de moordpartij op de Polen variëren: volgens Lavrenti Beria, het hoofd van de NKVD, moesten de ‘landheren’ worden uitgeroeid (veel van die officieren en intellectuelen waren aristocraten of leden van de bourgeoisie). Stalin zou, zoals Poetin tijdens de herdenking op 7 april zei, wraak willen nemen voor de in Poolse gevangenschap omgekomen Russische soldaten tijdens de Pools-Russische oorlog van 1919-1921. Hij zou zich schuldig over hun dood hebben gevoeld. Wat Poetin niet meldde was dat de Russen de kampen, waar die officieren, priesters en intellectuelen opgesloten zaten, nodig hadden voor verse gedeporteerden uit de enige maanden later door de Russen te bezetten Baltische republieken. Daar zou de elite ook op grote schaal worden afgevoerd, zoals de Estse schrijver Jaan Kross in zijn boeken zo indrukwekkend beschrijft.
In 1943 werd het eerste massagraf bij Katyn door de nazi’s gevonden. Zij gebruikten die vondst natuurlijk meteen voor hun propagandadoeleinden. Zelf waren ze toen, net zo in het geheim als de NKVD drie jaar eerder, volop bezig met het uitroeien van joden.
De Russen hebben de verantwoordelijkheid voor Katyn vanaf de ontdekking van dat massagraf meer dan een halve eeuw lang ontkend. Toen na juni 1941 de machtsverhoudingen veranderden en Nazi-Duitsland van beste vriend ineens de vijand van Rusland werd, sloot Stalin een pact met de Poolse regering in ballingschap. Gevraagd door de Poolse generaal Sikorski wat er toch met zijn officieren was gebeurd, antwoordde hij: ,,Die zijn gevlucht.” Churchill wist toen al beter.
Katyn, zoals de verzamelnaam voor de moorden luidde, was een van de grootste leugens van de Sovjet-Unie. Ik weet nog goed dat ik in 1989 in Amsterdam een gastlezing bijwoonde van een Russische hoogleraar geschiedenis, die desgevraagd bleef volhouden dat de Duitsers achter de moord zaten. De scherpzinnige UvA-historicus en Ruslandspecialist Wim Roobol sprong toen woest uit de collegebanken op en maakte de gasthoogleraar voor leugenaar uit. De hoogleraar deed, als echte Sovjet-apparatsjik, net alsof er niets aan de hand en zette zijn leugenachtige betoog voort.
Het waren Gorbatsjov en vooral Jeltsin die in de jaren negentig van de vorige eeuw met de waarheid naar buiten kwamen. Gorbatsjov aarzelde nog een beetje, maar Jeltsin openbaarde zelfs het executieverzoek van Beria aan Stalin en onthulde een gedenksteen op de plaats van de moord. Maar ook daarna waren er hardnekkige stalinisten of Russische patriotten (ook op dit blog) die de schuld van de NKVD bleven ontkennen. Zij moeten nu behoorlijk van slag zijn, nu zelfs Poetin de waarheid niet uit de weg gaat.
De Pools-Russische betrekkingen bleven door Katyn tot enkele weken geleden besmet. Wajda laat in zijn film goed zien hoe ook na de oorlog door de Poolse handlangers van Moskou met alle macht werd geprobeerd de schuld in de schoenen van de Duitsers te schuiven. Aangrijpend in die film is ook dat de vrouwen en kinderen van die officieren kort na het wegvoeren en executeren van hun mannen door de NKVD werden opgepakt en naar de Goelag werden afgevoerd of ook vermoord. De genadeloosheid en onmenselijkheid van Stalins regime blijkt er uit alles.
Familieleden van de vermoordden, die die versie van de Russen niet accepteerden en hun eigen verhaal verkondigden, werden in de eerste jaren na 1945 opgepakt en geïntimideerd. En aangezien de Poolse intelligentsia vrijwel was uitgeroeid, waren er in latere jaren ook maar weinigen die de herinnering aan het drama in woord en geschrift voor een groter publiek levend konden houden. De reisjournalist Ryszard Kapuscinski omschreef het na-oorlogse Polen als een wereld waarin je je als niet-communist onzichtbaar moest zien te maken om te kunnen overleven.
Dat premier Poetin op 7 april in Katyn op zijn knieën viel is dan ook heel bijzonder. Poetin, die zich in eigen land toch vaak opstelt achter de oorlogsveteranen (onder wie behoorlijk wat ex-NKVD’ers zitten, die anders dan het gewone voetvolk minder vaak aan het front vochten en dankzij hun royale voedselrantsoenen betere overlevingskansen hadden), sprak wijze woorden, al bood hij à la Willy Brandt geen excuses namens zijn land aan. Wel kritiseerde hij de ontkenning van de moord tijdens de Sovjet-Unie, maar hij waarschuwde er ook voor dat het onjuist zou zijn die moord in de schoenen van het Russische volk te schuiven. Katyn was volgens hem het gevolg van staatsterreur. En juist die uitspraak is voor een ex-KGB’er als Poetin heel bijzonder, omdat hij daarmee het hele stalinisme veroordeelt.
De Polen zijn echter nog niet tevreden met Poetins uitspraken. Ze willen hervatting van het gerechtelijk onderzoek naar de daders van Katyn. Dat onderzoek is na veertien jaar in 2004 door het Russische OM stopgezet omdat de verdachten zouden zijn overleden. Desalniettemin eisen de Polen opening van de archieven van de NKVD. En dat is iets wat Poetin nu weer niet wil, waarschijnlijk omdat hij uit de rangen van de opvolger van die NKVD komt. Binnen die organisatie geldt trouw aan vroegere collega’s nog altijd als het hoogste goed.
Met het naderen van de 65ste Dag van de Overwinning op 9 mei, als in Moskou op last van burgemeester Loezjkov grote posters van Stalin worden opgehangen, maken Poetins woorden je des te nieuwsgieriger naar de volgende stap in de prille Russische Vergangenheitsbewältigung. Misschien raakt Stalin dan zijn bijnaam van ‘efficiënt manager’ eindelijk kwijt en krijgt hij dan officieel de plaats die hem toekomt in de Russische geschiedenis: die van een van de grootste massamoordenaars aller tijden