***
Zondag 12 mei
Zon 5u58-21u21
H Pancratius, ijsheilige
‘Meike, meike, ’k zal je pakken’,
zei de duivel en hij verleidde Pancraas. Tot vriezen helaas
.
1376 - DE ECONOMIE UIT
DE VROEGE MIDDELEEUWEN IS DE TOEKOMST
°°°
Eigendom
is diefstal
°°°
Dit stukje gaat over de
oplossing van de wereldwijde recessie. Die ou , daar waar men
‘over-gesociliseerd’ is, kunnen terugvallen op de voorspoed van de
Middeleeuwse Gilden zoals we die in onze Geschiedenisboekjes lazen, ten
tijde van ‘De Steden en Gemeenten’ tijdens het ‘Leenroerig Stelsel’… M.a.w. de
hoogtechnologische wereld is te slim geworden en ziet door het bos de bomen
niet meer.
Van het familiaal front is
al een tijdeke geen nieuws meer. Sedert het bekend werd dat BDW vloeiend
Baskisch spreekt en schrijft is stil gebleven. Weer die BDW dacht ik. Waar
allemaal is die vent toch mee bezig geweest, in zijn jonge jaren! Om dan te
eindigen als burgemeestertje van een stadje aan de stroom, die dan nog van
iedereen is., en nog meest van het straat-crapuul. Die Basken, dat is toch het
voortrekkers-ideaal van de Harde kern van Vlamingen, die dank zij hun
ETA-bommen los van Madrid wilden? Baskenland, dat is weerskanten de Pyreneeën,
zowel een stuk van Spanje als van Frankrijk. Allemaal reuze-interessant, maar
ook om na te volgen? Ach, denk ik dan, hebben we wel ergens van lessen te
aanvaarden? Voor de opkomst van de mechanisatie hadden wij de Gilden : laten we
daar eens gaan kijken. Of beter : waarom zetten we daar niet eens een paar
goede historici op, die dat verleden uitpluizen. Misschien ontdekken ze wat
wijlen Gaston Geens beweerde, dat wat we zelf doen, we beter doen!
Tot er vandaag ineens uit
het bronsgroen eikenloof van de Limburgse bossen bericht komt, dat de Sossen,
die bijna niet meer weten van welk hout pijlen maken, de gedachte hebben
opgepikt. Zeventig jaar nadat een Baskisch Pastoor de Mondragon-baby ter wereld
bracht. In 1943.
Multinationals zijn zoals
U weet, het gevaarlijk speelgoed van de Overheid. Het financieel hart van die
dingen klopt in verre hoofdsteden, waar zij de lusten plukken, waarvan wij de
lasten draen. Honderden werknemers ineens zijn een logge groep meelopers die
vooral in statistieken te vatten zijn. Overzichtelijke kleine groepjes zijn
zelfstadiger, minder manipuleerbaar, en vooral veel flexibeler, dus
werkzekerder. Vakbonden zijn daar niet gewenst. Noch door de ondernemers, noch
door de medewerkers. Want daar zijn geen ‘jobs’, maar heerst er arbeids-ethiek
van Hoge Goesting.
Ik ben er zeker van, dat
Vandelala een andere uitleg zal klaar hebben, om nog maar te zwijgen van de WZD
(Winstgevede Vereniging Zonder Doel) van de Tobbacken. Of van de Groene
Waterzuiveraars die liever ijveren voor het goed van kikkers dan voor het goed
van de mensen.
Persoonlijk zou ik de zaak
van Mondragon
vertalen als ‘Iedereen Ondernemer’ die 2 handen aan zijn lijf heeft en
een klare kop. Liefst met zicht op de 1ste regel van het handel -drijven.
1948. 6de
Handel. Leerboek ‘Handel’. Wat is handel drijven? Handeldrijven is kopen en
verkopen, met het doel winst te verwezenlijken.
Ik zal het nooit vergeten,
want het was mijn eerste straf in het Groot College. Van een leraar notabene
met wie ik altijd op voet van oorlog heb geleefd, maar die mij, 40 jaar later,
bij een toevallige ontmoeting, nog perfect wist te herinneren, met naam en
toenaam, en met dat boek over ‘Handel Drijven’. Was het voor mij mijn eerste
straf, dat was ze ook voor hem geweest, wist hij zich te herinneren als pas
afgestudeerd seminaristje.
JaJa! De wereld is nog
geen zier veranderd en de goede oude principes zijn nog altijd de beste. Arbeid
adelt. Wel wel, wie had dat ooit gedacht!
°°°
Ter zake :
Mondragón Cooperative Corporation
Mondragón Cooperative Corporation is een
overkoepelend orgaan van coöperaties in het Baskisch dorpje Arrasate.
In 1943 sticht een lokale priester, Don José Maria
Arizmendiarietta, in het Baskisch dorpje Arrasate (beter bekend als Mondragón)
een kleine dorpsschool om arbeiderszonen en -dochters te voorzien van een
combinatie van technische, 'spirituele' en sociale scholing.
In 1956 stichten vijf studenten van deze school de
eerste coöperatieve fabriek: ULGOR. Een jaar later wordt reeds een tweede
fabriek opgericht, en in 1959 werd de 'Caja Laboral Popular' opgericht. Deze
bank speelde in de latere geschiedenis van de coöperatie een belangrijke rol
als 'centrum' van een heel netwerk van coöperatieven. In 1991 werd uiteindelijk
MCC opgericht als een overkoepelend orgaan voor het hele netwerk van
coöperatieven.
Alle coöperatieven van het netwerk zijn gesticht
onder een systeem van 'economische democratie'. Het management wordt elk jaar
gekozen door een 'algemene vergadering' met delegaties van elke tak van de
federatie, die democratisch aangeduid is door de arbeiders van de
verschillende, aparte coöperatieven.
In deze 'algemene vergadering' wordt niet enkel het
management gekozen, maar wordt ook gestemd over een algemeen bindend
strategisch plan voor de federatie. De Coöperatieven zijn gebonden aan dit plan
maar hebben wel de mogelijkheid om op elk moment uit de federatie te stappen.
Naast de bank bestaat de federatie ook nog uit een
universiteit, een systeem van sociale zekerheid, een voedingswarendistributeur
en veel meer.
Een onderzoek, en bijhorend boek van Sharryn Kasmir
heeft aangetoond dat het Mondragón-experiment een aantal zeer lovenswaardige
resultaten bereikt heeft. Zo slaagt de federatie erin om de werkloosheid laag
en zo de lokale economie levendig en stabiel te houden. Zo kunnen de arbeiders
van een fabriek in moeilijke perioden zelf kiezen hoe ze het bedrijf erdoor
willen helpen. Hieruit blijkt dat ze meestal voor inkomensmatiging kiezen boven
ontslagen. Desnoods proberen ze werknemers over te plaatsen naar andere takken
van de federatie.
De federatie combineert ook een meer 'egalitaire'
manier van beloning met een grotere effectieve controle en invloed in de
strategie van het bedrijf.
Doordat de 'Caja Laboral Popular' een zogenaamde
'entrepreneurial division' (deze divisie doet onderzoek naar de efficiëntie van
de takken, zoekt oplossingen voor problemen, ondersteunt en helpt met nieuwe
initiatieven enz.) heeft opgericht, slaagt de federatie erin om te blijven
uitbreiden, innoveren en nieuwe initiatieven te stimuleren.
Maar dit boek (the myth of Mondragon) toont ook aan
dat de federatie er niet in geslaagd is om de arbeiders een gevoel van
medebeheer mee te geven. De identificering met het bedrijf ligt zelfs, hetzij
helemaal niet veel, iets lager dan bij een normaal privaat bedrijf. De
coöperatieven zijn er met andere woorden niet in geslaagd om het gevoel van 'vervreemding'
te verminderen.
Ook is de laatste tijd meer en meer kritiek te
horen van de aparte takken op de overkoepelende federatie (MCC). Zo zou de
kloof tussen management en arbeiders te groot zijn. Ook is het bedrijf begonnen
met het oprichten van takken in derdewereldlanden waar de arbeiders niet
dezelfde rechten zouden krijgen als de Spaanse arbeiders, wat duidelijk niet te
combineren valt met de basisfilosofie van de 'workplace democracy'.
°°°
Als
ik zo wat het Internet overloop, dan vind ik het daar krioelen van ‘tijd-passeerders.
De ene schrijft wat rimram voor de kleinkinderen, de andere wil op latere
leeftijd nog kunst-fotograaf worden. Een derde schrift gedichten die niemand
leest. Een vierde verzamelt uurwerken of zeldzame postkaarten. Er zijn er zelfs
die blogs bijhouden, precies alsof ze voor het nageslacht zouden bestemd zijn.
Geldgewin is er niet meer bij.
*
Daarbij
komt dan de bedenking, erg ens of voor iemabnd nuttig te zijn geweest. Kennis delen (Mondragon) is lijk de glilmlach
delen van een onbekende op straat. Wan t de ‘sociaaldemocraten’ hebben als
zoveelste doekje tegen het bloeden, de coöperatieve gedachte her-uitgevonden
De
mens is van nature een sociaal beest en om dat in de praktijk te brengen moet
er gewoon een partituur geschreven worden
Ik
zou die ‘hervormers’ eens willen verwijzen naar de oude geschriften, waarin de
reglementen van de Gilden staan opgetekend. Neem die van de wevers, die van de
voldes, die van de smeden, die van…enz
en maak daarvan de synthese, aangepast aan de moderne tijd. We zouden op die
manier een Wetboek van de Arbeid kunnen hebben die als voorbeeld voor geheel de
wereld kan dienen….. Over de ‘Nieuwe Tijden’ wat in het Latijn luidt als Rerum
Novarum, de Pauselijke Nieuwsbrief uit 1913, nu precies 100 jaar geleden.
Helaas,
dat zal wel nooit gebeuren. Want op die manier wordt geen enkele politieker ooit
nog rijk.
°°°
°°°
Geen opmerkingen:
Een reactie posten