WEER 'ONVERWIJLD'

WEER ‘ONVERWIJLD’

Knagende twijfel over Vlaamse strategie


De Vlaamse regering zal snel de kans krijgen om te bewijzen dat het haar menens is om via een assertief Vlaams beleid een verregaande staatshervorming af te dwingen
Bart Maddens, politicoloog aan de KU Leuven, heeft vragen bij het communautaire luik van het nieuwe regeerakkoord.

'De Vlaamse politici hadden geen andere keuze dan het over een andere boeg te gooien', schrijft politicoloog Bart Maddens over de communautaire plannen in het nieuwe regeerakkoord. Maar hij maakt zich ook zorgen over de Vlaamse strategie. 'Is dit geen alibi om de communautaire problematiek onder het tapijt te vegen?'

Wat een verschil met het Vlaamse regeerakkoord van 2004. Daarin engageerden de regeringspartijen er zich uitdrukkelijk toe om de fameuze vijf resoluties van het Vlaams Parlement op korte termijn te realiseren. Alsof dat nog niet genoeg was, werd in het akkoord een lange lijst van te splitsen bevoegdheden opgenomen die niet minder dan drie pagina's in beslag nam. En de kers op de taart was natuurlijk de belofte om Brussel-Halle-Vilvoorde 'onverwijld' te splitsen.

Aangezien absoluut niets van dat alles is gerealiseerd in de voorbije legislatuur hadden de onderhandelaars er zich nu gemakkelijk van af kunnen maken door de passages van 2004 integraal over te nemen. Maar daarmee zouden ze enkel het mes in een pijnlijke wonde hebben gedraaid. Eigenlijk hadden de Vlaamse politici gewoon geen andere keuze dan het over een totaal andere boeg te gooien. Want hoe je het ook draait of keert, de strategie om via een normale weg tot een staatshervorming te komen is de voorbije vijf jaar mislukt. Dat komt, zoals bekend, omdat de Franstaligen geen vragende partij waren en de Vlamingen dus geen hefboom hadden om een voor Vlaanderen aanvaardbare staatshervorming af te dwingen. Het is dan ook een verstandige keuze van de Vlaamse regering om te wachten tot de Franstaligen wél vragende partij worden en intussen de bestaande Vlaamse bevoegdheden maximaal te gebruiken om meer communautaire druk op de ketel te zetten.


Breekijzer
Maar toch is er ook een knagende twijfel over die nieuwe Vlaamse strategie. Is dit geen alibi om de communautaire problematiek gewoon onder het tapijt te vegen en van de beleidsagenda te halen? Is het niet verontrustend dat de regeringspartijen de vijf resoluties niet langer expliciet durven te vernoemen in het regeerakkoord, en de verwijzing naar die resoluties dan maar naar een bijlage verbannen ? En waarom wordt er in het regeerakkoord zelf met geen woord gerept over B-H-V? Hadden de Vlaamse regeringspartijen er zich niet minstens toe kunnen engageren om de splitsing van B-H-V 'eenzijdig' door te duwen in het federale parlement en onderhandelingen daarover af te wijzen?

Gelukkig zal de Vlaamse regering snel de kans krijgen om die twijfels weg te nemen en te bewijzen dat het haar menens is om via een assertief Vlaams beleid een verregaande staatshervorming af te dwingen. Om te beginnen zou de regering het best niet te lang wachten met het maximaal invullen van de bestaande bevoegdheden.

Het kan zijn dat er de komende jaren geen budgettaire ruimte is voor de Vlaamse hospitalisatieverzekering en aanvullende kinderbijslag, als embryonale Vlaamse sociale zekerheid. Maar dat mag geen beletsel zijn om nu al meteen het nodige wetgevende werk te verrichten. Als de regering daarvan echt een speerpunt wil maken van haar beleid, dan zou ze toch tegen het najaar de nodige ontwerpen van decreet moeten kunnen neerleggen in het Vlaams Parlement. Het alternatief is dat de kinderbijslag en de hospitalisatieverzekering voor lange tijd worden begraven in een of andere werkgroep of commissie, om dan nadien "onverwijld" te worden gerealiseerd. Dan weten we meteen dat de betrokken passages in het regeerakkoord niet meer waren dan een zoethoudertje voor N-VA.

We zullen ook snel weten of de Vlaamse regering effectief bereid is om het belangenconflict te gebruiken als Vlaams breekijzer. Zodra er een ontwerp van federale begroting is voor volgend jaar kan het Vlaams Parlement een belangenconflict inroepen tegen de onderdelen daarvan die te maken hebben met Vlaamse bevoegdheden. En daarvoor zal men niet ver moeten zoeken. Vorige week nog klaagde collega Koen Geens het feit aan dat de federale overheid het grootstedenbeleid op een onrechtmatige wijze naar zich toe heeft getrokken. En Jan Renders van het ACW vond het dan weer niet kunnen dat Laurette Onkelinx met haar kankerpreventieplan de bevoegdheden van de gemeenschappen usurpeert. Als de nieuwe Vlaamse meerderheid echt het lef heeft om het kanon van de belangenconflicten in stelling te brengen en te gebruiken, dan zal er zeker geen gebrek zijn aan voor de hand liggende doelwitten.


Begroting
Veel zal ten slotte afhangen van de vraag of de Vlamingen inzake de begroting voet bij stuk zullen houden. Na de zomer zullen er op federaal niveau een aantal pijnlijke budgettaire knopen doorgehakt moeten worden. Dan zal er ongetwijfeld opnieuw druk worden uitgeoefend op de Vlaamse regering om toch een extra inspanning te doen met het oog op het binnen de perken houden van het globale Belgische tekort.

Ook wat dat betreft zal in het najaar snel duidelijk worden of de Vlaamse politici eindelijk hun les hebben geleerd en ook eens non durven te zeggen. Als dat zo is, dan zouden de schaarse communautaire zinnetjes in het huidige regeerakkoord wel eens veel explosiever kunnen blijken dan het breedvoerige en ambitieuze proza van de editie 2004.
DM 10/07/09 09u23

Commentaar
Nu staat het toch definitief vast : het woord ‘onverwijld’ is deel gaan uitmaken van de basisbeginselen van de Vlaamse Beweging. Tenminste, in de optiek van de omhoog gevallen Grote CVP-Geesten die, tegen in de democratische wens van de Bevolking, eens te meer het roer in handen hebben genomen. Om het schip van de Vlaamse Staat weer in de slipstream van het zinkende belse wrak te sturen.
Dit wrak, overbelast met de economische drenkelingen van de halve wereld, en naar de grond gezogen door de wild op zich heen slaande potverterende franscouillons, moet omwille van ‘hogere belangen’ zo lang mogelijk op koers blijven. Om tenslotte toch in open zee te kapseizen….
En volgende woensdag zou het Vlaamse Schip van Staat dan eindelijk afmeren, met negen spik-splinternieuwe ministers (namen tot op vandaag onbekend) en een Minister President die eerst pootjes moet gaan geven in Laeken….
En ‘de bevolking’? die moet, door ons, Flaminganten van de harde lijn, recht uit recht aan, nog wat meer ‘getempteerd’ worden, om de volgende keer de kaarten wat duidelijker te schudden. Weg met de halfslachtigheid – we gaan, louter uit zelfverdediging, voor de harde ramkoers!
‘WIJ HEBBEN GEZIEN EN GELEERD’
(Bart DeWever)
En nu de man van de borrelnootjes en de nooit gevangen vette vis in de pan aan het woord, in éénklank met Bart Brinckman in DS. Een document om week na week te toetsen aan de daden die er zitten aan te komen. Dat die daden daden zullen zijn volgens de tactiek van ‘de verschroeide aarde’ zullen we moeten afwachten. Hoe zegt men dat Bart, gij die zo graag een beetje Latijn rond strooit? ‘Alea jacta est’? De teerling is geworpen? Natuurlijk heb ik mij zo veel mogelijk beperkt om de tekst niet te schenden. Daarom werd alleen hier een daar bij een memorabele passage iets door mij onderlijnd….
Bart De Wever (N-VA) — ANTWERPEN - N-VA maakt zich op voor een tactiek van de verschroeide aarde: 'We hebben gezien en geleerd. Vijf jaar geleden was deze aanpak ondenkbaar. Maar de klassieke methodes hebben afgedaan

'Het is brutal geweest, zoals de Duitsers zeggen. Heel hard. Het politiek werkjaar is bij de beesten af geweest. Ik hou dit niet langer vol. Fysiek en mentaal heb ik een paar keer over de rand gehangen. Nu hoop ik echt wat langer op vakantie te kunnen. In Frankrijk. Dat kan meteen bepaalde gemeenschappen in dit land gerust stellen.' (lacht)

Vlak voor zijn partijcongres oogt De Wever ontspannen, hij heeft er alle vertrouwen in dat de regeringsdeelname wordt goedgekeurd. 'We hebben vijf op vijf gehaald. Als bescheiden partij - dat waren we voor de verkiezingen - hadden we vijf speerpunten. De kinderbijslag is er, de Vlaamse ziekteverzekering, ook het Vlaamse energiebedrijf zit er helemaal in zoals we wilden, het Vlaamse relanceplan hebben we in algemene termen en het inburgeringbeleid. Dat is een vijf op vijf.'

Met de nieuwe 'Vlaamse sociale zekerheid' als uw fetisj?

'Het nieuw Vlaamse sociaal beleid, onder de chapeau van een decreet voor de sociale bescherming, is misschien voor de ziel van onze partij nog belangrijker. De federale staatshervorming is mislukt, de sociale zekerheid raakt er niet hervormd. Dat is catastrofaal, daarom moeten we creatief zijn met de Vlaamse bevoegdheden.'

'Het geloof in een grote pow-wow met de Franstaligen is verdampt. Vijf jaar geleden schreven we nog al onze ambities fijntjes uit en vervolgens liepen we met onze kop tegen de muur. De tegenpartij stuurde ons van het kastje naar de muur en vernederde ons diep. Dat nooit meer.'

De communautaire passages in het Vlaams akkoord zijn uiterst beknopt?

(cynisch) 'Hoe is dat mogelijk met N-VA? Luister, juist wij zijn diegenen die gezegd hebben: “Houd het maar beknopt,. Schrijf de meest recente Vlaamse ambities als referentiepunt in, en verwoord vervolgens wat je zelf kan doen in Brussel, in de Vlaamse Rand, tegen de federale usurpaties. Doe dat maximaal, en wacht voor de rest af.'

'We hebben de branddeuren naar het federale niveau afgesloten. Er komen draconische besparingen, maar overschotten boeken zit er niet in. Dat zouden we midden in een economische crisis alleen doen als we de boekhouding van de andere regeringen zouden willen redden. Niet meer dus. Hun begrotingen zijn zo catastrofaal dat ze vrij snel zelfs niet meer aan hun basisverplichtingen zullen kunnen voldoen. Wij wachten, tot men op onze deur komt kloppen. En dan zullen we luisteren naar wat ze ons voorstellen.'

Is dat het grote verschil met de formatie van 2007?

'Het is een historische overgang, we hebben gezien en geleerd. Vijf jaar geleden was dit regeerakkoord ondenkbaar geweest. Maar de klassieke manier van staatshervorming is voorbij. Gedaan ook met de Vlaamse agenda oppompen en zoveel mogelijk de andere Vlaamse partijen meekrijgen. Geen uitgebreide Vlaamse eisenbundels meer om ergens redelijk te kunnen landen.'

'De Vlaamse beweging begint nu eenmaal graag met een groot blad papier, om daar vervolgens iedereen achter te krijgen. Het Petitionnement (eis tot vervlaamsing uit 1840, red.) is een bewijs daarvan. Daar was de afstand tussen het blad en de realisatie trouwens zo'n vijftig jaar.'

Is de Vlaamse beweging mee met die nieuwe doctrine? Filip Dewinter (Vlaams Belang) alvast niet.

'Het probleem van Dewinter is dat hij geen schema meer heeft. De eeuwige verkiezingsoverwinning zou leiden tot een revolutionair imbroglio... Dat hij zijn eigen verhaal eerst eens op orde stelt, voor hij over het mijne begint.'

'Als het Vlaams-nationale publiek weet dat de partijtop persoonlijke ambities niet belangrijker acht dan de historische opdracht, dan kunnen wij ons behoorlijk ver wagen. Politiek leiderschap vraagt dat je mensen meeneemt in een verhaal. Misschien niet het meest sexy verhaal, maar het moet wel een haalbare kaart zijn waarmee we in de driver's seat blijven. Anders moet je accepteren dat een Vlaams-nationale partij zelfs niet zijn eigen regio zou mogen besturen. Eeuwig wachten op de federale staatshervorming heeft toch geen enkele zin.'

'Ik heb enorme inspanningen gedaan om dat verhaal uit te leggen. Sinds september ben ik gemiddeld drie avonden in de week gaan spreken voor Vlaamse zalen, met een vaste speech over het communautaire. Dat is niet voor mijn plezier, maar om die duizenden mensen mee te krijgen. Dat vraagt vertrouwen in de kopman en net daar is het in het verleden wel eens fout gegaan.'

De vergelijking met Hugo Schiltz dringt zich op.

'Ik wil geen oneerbiedige parallellen trekken, maar Hugo miste elke menselijke empathie. Mensen snapten dat niet, interpreteerden dat verkeerd. Alsof hij de partij zag als een instrument om zichzelf te bedienen. En toen kwam Bert Anciaux, en daarvan was datzelfde vermoeden gewoon terecht. Dat heeft een ongelooflijk wantrouwen ten opzicht van de leiders in Vlaams-nationale rangen gezaaid. Ik denk dat ik dat vertrouwen nu wel heb, en ook verdiend heb. Maar het is zoals de GB destijds, je moet het elke dag opnieuw verdienen.'

Vandaar dat u geen minister wordt?

'In de afweging om het niet te doen, heeft dat enorm meegespeeld. In het verleden is het zelden goed gegaan wanneer de voorzitter zich liet belonen met een ministerpost voor zijn onderhandelingswerk. Ik vind ministeriële ambitie best eerbaar, maar ik heb ze nooit gehad. Als ik binnen een aantal jaren stop, dan zal een ministerambt niet het verschil maken.'

Kris Peeters (CD&V) had u liefst in de regering gezien?

'Normaal, als regeringsleider wil je de sterkste figuren aan boord. Maar de N-VA staat voor geweldige uitdagingen. We hebben dringend nood aan meer structuur, een beter netwerk, genoeg professionaliteit, meer management. Plots hebben we een human resources-beleid nodig. En vooral sterk leiderschap dat juiste keuzes maakt en die ook soms oplegt.'

De Wever als architect van een mentale revolutie in de Vlaamse beweging ?

'Doe me niet te veel eer aan. Ik heb een aandeel in de ommekeer dat rechts hier niet langer de vergaarbak is van allen die het vertrouwen kwijt zijn. Willy Brandt is één van mijn grote politieke idolen: 'Schenkt mir euer Vertrauen, lernt einander vertrauen.' Na jaren werken zijn we daarin geslaagd, en nu spelen we een ander stuk in Vlaanderen.'

'Het alternatief was de eeuwige tripartite. We hadden moeten wachten tot die constructie, net als in Italië, onder het gewicht van de anti's zou bezweken zijn. Dat verhaal is in 2009 gekeerd.'

Uw tegenstanders zeggen dat u mee een travaillistische, linkse regering op de been hebt gebracht.

'Wat moeten ze anders zeggen?'

Is dit dan geen linkse regering?

'Absoluut niet. Dit is een echte centrumregering, met een evenwichtig akkoord. De vorige Vlaamse regering was eerder links. Natuurlijk valt het nieuwe Vlaamse sociaal beleid op. Maar wat jullie niet zien is wat er allemaal afgesproken is qua investeringen in de harde sectoren en de infrastructuur.'

'Ik voel me trouwens allerminst geroepen om het asociale Vlaanderen te creëren dat LDD en Vlaams Belang willen. Wij zijn neoliberaal noch uiterst rechts. N-VA is een centrumrechtse partij met een grote sociale reflex, laat dat duidelijk zijn.'

U zette Open VLD aan de kant?

'De liberalen hebben zichzelf buitenspel gezet.'

'Na 7 juni bleek plots dat er meer mogelijk was dan opnieuw een klassieke tripartite. Zo'n formule wilde ik absoluut vermijden voor Vlaanderen, de beste methode was zelf in de meerderheid gaan. Maar niet met vier.'

'Als Open VLD dan plots soloslim begint te spelen, het hoge woord voert en ons elke dag afbrandt, terwijl ze wel keihard de verkiezingen verloren hebben... Sven Gatz (Open VLD), of all people, zat elke dag in Terzake uit te leggen hoe het nu verder moest. En dan laten ze op bezoek bij Peeters plots helemaal hun broek zakken, zelfs de jobkorting hoefde niet meer. Als de broek af is, moet je ervoor gaan en trappen.'

'Ik heb een aantal telefoons gedaan en beredeneerd gegokt. Niemand in mijn partij wilde met vier verder, niemand snapte nog de strategie van Open VLD, laat staan dat ze er waardering voor hadden.'

U hebt samen met Caroline Gennez (SP.A) doorgeduwd?

'We hebben overlegd, evident was het niet. Maar ik had niet veel te verliezen. We zijn gesprongen en het is goed afgelopen. Dat was de eerste grote operatie.'

'Vanaf dag één van de echte onderhandelingen was er de wil om te slagen. Peeters, Gennez en ikzelf zijn alle drie no-nonsensefiguren. We delen een afkeer voor politieke theater. Die rechttoe-rechtaan voorkeur van de delegatieleiders schiep het soort steriele klimaat dat nodig is. Geen cinema. Als debatten hard zijn, zeg dan waarom. Geen verzinsels of vijfendertig keer het programma citeren.'

'Ik heb het ooit anders meegemaakt, in 2007. Elke ochtend in de pers de slagen moeten tellen... Joëlle Milquet (CDH) maquilleerde zich 's middags en 's avonds, vlak voor ze moest buitenrijden. Persconferenties aan de poort. En dan zei ze: “Il faut qu'on envite Elio,.'

Frank Vandenbroucke (SP.A) maakte het toch ook behoorlijk bont op de onderhandelingen?

'Frank is geen makkelijke onderhandelaar, dat zal niemand beweren. Maar dat hoeft toch ook niet? Hij is een beetje het zwart beest geworden voor de pers. Maar ik heb enorm respect voor die man. Als hij iets vertelt, is het de moeite te luisteren. Hij is zeker niet doctrinair gekant tegen onze standpunten.'

'Voor en na de verkiezingen is wat dat betreft een andere wereld. Dat is zo en zal altijd zo zijn.'

Het klikt tussen u en Gennez. Toch heeft ze geen enkele affiniteit met het Vlaams-nationalisme?

'Bart Somers (Open VLD) had zijn roots in onze beweging. (droog) Ik heb gezien wat ik aan hem had.'

'Beter een socialist waar je afspraken mee kan maken, dan iemand die je komt zeggen “voor hetzelfde te gaan,, maar waar je achteraf niets aan hebt. Een topliberaal is me komen zeggen dat hij mijn communautaire analyse integraal deelde, “maar had geleerd zich dat niet meer aan te trekken,.'

Peeters is nu de Vlaamse held, maar kan hij het federaal ook?

'Niemand kan het nog federaal. De enige eigenschap die Herman Van Rompuy (CD&V) overeind houdt, is dat hij van nature rust en stabiliteit uitstraalt. Nonkel Herman let op de winkel, terwijl die tegen een verschroeiend tempo failliet gaat. De anekdotiek die ons vanuit zijn regering bereikt, is gruwelijk.'

Wat is dan het verschil tussen Leterme en Peeters?

'Leterme deed het in 2004 ook uitstekend, mij hoor je niet zeggen dat hij een slechter politicus is dan Peeters. Het grote verschil tussen Kris en Yves - ik moet altijd aan Man bijt Hond denken als ik dat zeg - is dat Kris meer rechtuit is. Als hij een knoop ziet, wil hij hakken.'

C.D&V levert de federale premier Gaat u daar begrip voor tonen?

'Hun positie is anders dan de onze, maar ze hebben ervoor gekozen om met ons in zee te gaan. Als het onmogelijk zou zijn met ons, dan had men toch andere coalitiepartners gekozen? Iedereen weet dat er moeilijke dossiers op ons afkomen, maar we zullen erdoor raken.'

'Leg mij trouwens eens uit wat Herman Van Rompuy met “vechtfederalisme, bedoelt? Tot waar gaat assertiviteit en waar begint agressiviteit? Voor sommigen begint dat blijkbaar snel. Geef de Vlamingen een extra kinderbijslag, en Franstalig België staat op zijn kop. Plots voelen ze zich als voetvegen.'

U bent toch niet verrast?

'Toch wel. Het Franstalig onderwijs betaalt zijn leerkrachten aanzienlijk meer dan het Nederlandstalig onderwijs. Schreeuwen wij daar moord en brand om? Dat zijn politieke keuzes, met budgettaire consequenties. “Een kind is een kind,, hoor ik ze zeggen. In Duitsland betalen ze veel meer kinderbijslag, moet ik dat nu ook een schande vinden?'

'Een chômeur is ook geen werkloze. Hoeveel Vlaamse werklozen worden er geschorst omdat ze werkonwillig zijn ten opzichte van Franstalige werklozen? De cijfers in het activeringsbeleid verschillen enorm, maar daarover hoor ik geen enkele opmerking.'

De kritiek komt u tactisch wel handig uit, uw achterban moet dit toch geweldig vinden?

'Dat is de paradox van de politiek. Als de groenen stemmen willen halen, moeten ze eigenlijk hopen dat er een milieuramp gebeurt.'

Zijn er geheime afspraken over politieke benoemingen?

'Neen. Natuurlijk is in atomaschriftjes vastgelegd hoeveel we precies besparen en waarop, en hoeveel we uitgeven aan wat. Op een evenwichtige en verstandige manier. Maar ik zeg u op mijn communiezieltje, er is geen enkele carrousel van politieke benoemingen vastgelegd.'

Ondertussen hebt u de integrale voorbereiding voor uw trouwpartij op de Vlaamse feestdag gemist?

'Eerlijk gezegd begrijp ik niet wat mensen nu interessant zouden vinden aan het trouwfeest van Bart De Wever. Maar goed, als u het echt wilt weten: mijn vrouw heeft al een jurk, maar ik moet zaterdagmorgen mijn kast opentrekken en eens kijken wat ik zelf aantrek. Geen tijd gehad.'

'Ik weet wel, zoiets kan echt niet. Maar de timing was moordend. 11 juli valt maar één keer om de zeven jaar op een zaterdag. En ik wil niet wachten tot mijn kinderen oud genoeg zijn om onze getuigen te zijn.

'En wie had er nu gedacht dat N-VA erbij zou zijn voor regeringsonderhandelingen, laat staan dat het regeerakkoord klaar zou zijn de dag voor mijn trouwfeest? De slechts mogelijke timing, ik weet het. Hoe zat dat nu weer met de wet van Murphy?'

Slotopmerking

Bart DeWever verdient de eer (?) van de twijfel…. Hij kan het goed zeggen. Maar het siert hem dat hij ook nà de verkiezingen zijn principes boven zijn portefeuille stelt…Voortgaande op zijn woorden begin ik hem zelfs sympathiek te vinden. Maar ‘Jerommeke’ moet het nu opnemen tegen Tante Sidonie, die geschilderde Madame uit Brussèl….Joe pakt men zo’n feeks aan? Met een tang?
Nu nog de vredespijp roken met die koppige West Vlaming, die Filip DeWinter heet….Om samen een duo te vormen, net zoals Bart DeWinter en Filip DeWever een duo zouden kunnen zijn. Eén en dezelfde persoon, met brains en met vuisten.

Heren laat jullie niet kisten! We are watching You!
Daar moogt U verzekerd van zijn, dat zegt U onder andere
André Baert