300 - DOORBRAAK OVER STAATSGIJPERS DIE INZAKE VERUCHT AFDRIJVING ZICHZELF BOVEN DE WET WILLEN STELLEN
**
*
Woensdag 15 juli 2020
*
Abortus is geen federale materie
**
*
*
Vrij
Abortus
en euthanasie als een federale materie behandelen is de structuur van
het land negeren en spotten met de essentie van democratie.
foto: ©Belga Image / Thierry Roge
Abortus
en euthanasie als een federale materie behandelen. Dat is de structuur
van het land negeren en spotten met de essentie van democratie. Bij de
tweede staatshervorming (1980) kregen de toen bestaande
cultuurgemeenschappen ook persoonsgebonden aangelegenheden onder hun
bevoegdheid. Sindsdien werd een ellenlange waslijst van materies naar de
gemeenschappen overgeheveld. Opvallend is dat ethische kwesties een
federale bevoegdheid zijn gebleven.
Persoonsgebonden materie
Van
de daken schreeuwen dat iedereen het recht heeft op een eigen mening
scoort goed. Erkennen dat dit een persoonsgebonden materie is, met alle
consequenties van dien, is echter een brug te ver. Niets is
persoonlijker dan hoe men denkt over iemand of iets. Over wat wel of
niet door de beugel kan. Over wat de stem van het geweten zegt.
Vrijdenkende liberalen hebben de stem van hun geweten echter schijnbaar
nooit gehoord.
Gewetensvraagstukken zijn in België echter geen gemeenschapsmaterie
Normen
en waarden zijn begrippen die men periodisch uit de kast haalt. Bij
elke oproep tot een ethisch reveil doet men een beroep op de
verantwoordelijkheidszin en het geweten van elke burger. Het ligt dan
ook voor de hand dat men met diens mening rekening houdt bij het ordenen
van de samenleving. Gewetensvraagstukken zijn in België echter geen
gemeenschapsmaterie. Zij zijn immers een bevoegdheid van de federale
overheid gebleven. Deze inconsequentie wordt ogenschijnlijk opgelost
door in bepaalde wetten te voorzien dat niemand kan verplicht worden
tegen zijn geweten te handelen. Daardoor erkent men indirect dat zulke
wet wel degelijk over persoonsgebonden materies handelt.
Verschillende benadering
Opvallend
is dat politieke partijen die ijveren voor het communautariseren van
een maximaal aantal materies er schijnbaar nooit een punt van hebben
gemaakt ethische kwesties naar de gemeenschappen over te hevelen. Niet
te begrijpen is dat CD&V, die wat ethische materies betreft in de
voorbije decennia aardig wat klappen kreeg, bij de laatste
staatshervorming niet stelde dat ethische problemen naar de
gemeenschappen dienden te gaan. Toch is dat de evidentie zelf, daar
persoonsgebonden materies daar thuishoren. De fameuze 541 dagen waren er
vermoedelijk 542 geworden.
Opgeworpen
wordt dat België één geheel is. Dat het dus al te gek zou zijn voor
euthanasie en abortus andere regels te voorzien. Er zouden betreffende
die materies immers nauwelijks verschillen tussen de gemeenschappen
bestaan. Nochtans bewijst de vergelijking van het aantal gedeclareerde
euthanasieën in het Nederlands en in het Frans het tegendeel. Volgens
nauwkeurige berekeningen die ik maakte in mijn boek De Wetstrijd
(Garant, oktober 2019, p. 217) , ligt het gemiddelde percentage
euthanasieën op het aantal overlijdens voor de jaren 2016, 2017 en 2018
voor de Nederlandstaligen rond de 2,7% en voor de Franstaligen rond de
1,2%. Niet eens de helft!
een fundamenteel verschil in benadering door Nederlandstaligen en Franstaligen
Het
doet er niet toe of dit verschil het gevolg is van minder verzoeken om
euthanasie door Franstaligen of van een geringere inwilliging van die
vragen door de artsen of van een beperktere bereidheid tot aangifte van
de uitgevoerde euthanasieën door Franstalige artsen. Elke veronderstelde
oorzaak toont een fundamenteel verschil in benadering door
Nederlandstaligen en Franstaligen van dit ethisch probleem.
Abortus
Krasser
nog is de huidige discussie rond een aanpassing van de
abortuswetgeving. Als men de samenstelling van de Kamer als criterium
neemt volstaat het even de neuzen te tellen om te zien hoe een federaal
parlement in een zuiver persoonsgebonden materie als abortus aan een
gemeenschap een wet kan opdringen die niet door een parlementaire
meerderheid van die gemeenschap gedragen wordt. N-VA, CD&V en Vlaams
Belang hebben samen 54 van de 89 Vlaamse Kamerzetels. Er mogen dus al
heel wat afvalligen onder deze volksvertegenwoordigers zijn voordat deze
meerderheid er niet meer is. Dat er in elke taalgemeenschap geen
meerderheid moet zijn om het land te besturen tot daar, maar in een
persoonsgebonden materie aan een gemeenschap een wet opdringen die niet
onderschreven wordt door een meerderheid van de verkozen
vertegenwoordigers van die gemeenschap, is meer dan een brug te ver.
Een federale staat moet de eigenheid van zijn gemeenschappen erkennen
De
grondwet laat dit toe, zal men opwerpen. Cynisch kan men daaraan
toevoegen dat ook het gewoonterecht dit in de hand heeft gewerkt. België
is een federale staat die uit gemeenschappen bestaat die best alle
persoonsgebonden materies onder hun bevoegdheid krijgen. Homogene
bevoegdheden heeft men de laatste maanden als essentieel erkend. Dit
geldt ook voor ethische problemen. Een federale staat moet de eigenheid
van zijn gemeenschappen erkennen. Dat is namelijk de essentie van de
meerwaarde van zijn structuur en een uiting van respect voor de mening
van zijn burgers.
Ivo Uyttendaele
Geen opmerkingen:
Een reactie posten