DE GRAM VAN EEN HOLLANDER

.


















Deel II



KORT MANIFEST

Als media over andere media berichten ...
Economische belangen boven objectieve berichtgeving


Het ontslag van Dirk Wauters veroorzaakte behoorlijk wat golven in de Vlaamse mediavijver. En opnieuw bleek hoe gekleurd de media met medianieuws omgaan. Daarmee zet de kwalijke trend van de afgelopen 10 jaar zich door. Waar een krant voorheen gestuurd werd door partijpolitieke of syndicale belangen. is er met de opkomst van een paar grote spelers een duidelijke sturing vanuit economische belangen.

Die grote jongens zijn in de eerste plaats Roularta. uitgever van Knack. Trends. De Streekkrant en nog een reeks andere titels en met een sterke poot in Frankrijk. Goed voor een omzet van 766 miljoen euro.!"

De tweede grote jongen is De Persgroep. uitgever van Het Laatste Nieuws. De Morgen. Dag Allemaal en De Tijd en met een sterke poot in Nederland. Goed voor een omzet van 505 miljoen euro.

Beide groepen zijn ook aandeelhouders van de Vlaamse Media Maatschappij (VTM. Q-Music .... - 272 miljoen euro omzet). wat hen maximaal toelaat "crossrnediaal" te werken. Zo wordt een magazine van De Persgroep of Roularta tegen lage kosten publicitair ondersteund door de radio- en tv-stations van de Vlaamse Media Maatschappij. en omgekeerd. Dat leidt tot oplopende frustratie bij de concurrentie.

Aimé van Hecke. in een vorig leven VRT-topman en nu topman van Sanoma: "Bij onze concurrenten (lees: De Persgroep en Roularta) hoeft men de tering niet naar de nering te zetten. De mediacampagnes die daar crossmediaal worden georganiseerd. zijn ruilovereenkomsten. Die kosten geen geld. "(2)

En gevraagd naar de groeiende kloof tussen de oplage van Dag Allemaal en die van Humo. luidt de repliek: "Oe marketingbestedingen van Dag Allemaal liggen nu al drie keer hoger dan die van Humo. Bij elk nummer van Dag Allemaal verschijnen er volle pagina s advertentie in De Morgen en Het Laatste Nieuws. zijn er spots op VTM, Q-Music en 4FM. De Persgroep speelt daar ten volle zijn crossmediale media kracht uit. Wij kunnen daar niet tegenop. Daarom moeten we zoeken naar meer fundamentele oplossingen. om via allianties en partnerships onze communicatiekracht te vergroten. "
Naast de twee grote jongens De Persgroep en Roularta zijn er een aantal middelgrote spelers: Corelio, uitgever van De Standaard en Het Nieuwsblad en voor 40% eigenaar van Woestijnvis (376 miljoen euro omzet); Concentra (Belang van Limburg. Gazet van Antwerpen - 210 miljoen euro omzet); het reeds eerder genoemde Sanoma. uitgever van bladen als Humo. Feeling en Libelle (190 miljoen euro omzet); en tenslotte de VRT (458 miljoen euro omzet).
Ze zijn allemaal in hetzelfde bedje ziek ...

Inderdaad. want de druk vanuit hoofdredactie of directiecomité blijkt zo groot dat iedere krant of magazine wel eens uit de bocht gaat. Zo verscheen van Marc Reynebeau in februari 2007 een ranzig stuk over Gentleman. het nieuwe magazine van Roularta. Het vitriool druipt al van de titel: "Voor poenige en asociale patsers". En in het artikel zelf is het al niet veel beter: "Deze gentleman is een poenige. asociale en ecologisch onverschillige patser. die snoeft met geld en luxe om zich elitair te onderscheiden van" de middelmaat". Zijn vermeende goede smaak is niet meer dan het bezit van een verzameling erg dure. zogezegd" exclusieve" producten. (. .. ) de teksten zijn navenant: niets dan clichés en promopraatjes. waarbij nuance en diepzinnigheid niet meer inhouden dan het uitschudden van een zak adjectieven. Tot regelrechte prietpraat toe. "(3)

Neem er een jaargang van De Standaard Magazine bij. en ook daar zal je dit soort snobistische artikels over unieke luxeproducten of onevenaarbare culinaire ervaringen terugvinden. maar daar gaat Reynebeau vrolijk aan voorbij ... liever grijpt hij de gelegenheid aan om af te rekenen met Corelio-concurrent Roularta. en meteen ook om af te rekenen met zijn ex-werkgever: Reynebeau was jarenlang sterjournalist bij Knack.

Wie zei daar ook al weer dat bekeerlingen de diepste gelovigen zijn? Dat het inderdaad bekeerlingen zijn die vaak het hardst tekeergaan. bleek ook uit een artikel van Brecht Decaestecker. tegenwoordig De Morgen-journalist en in een vorig leven aan de slag bij Corelio. Naar aanleiding van de wissel aeD de top bij Corelio, doet hij in 'De Morgen in detail de defenestratie van CEO Jo Van Croonenborch en de opgang van Peter Vandermeersch uit de doeken. Het artikel mag dan al redelijk feitelijk zijn, de spanningen bij een concurrent worden toch maar mooi op straat gegooid ...
En ze blijven ziek, ..

In veel van deze discussies staan de VRT en Woestijnvis in het midden van de storm. Daar waar de "rode" VRT in de jaren '80 met journalisten als Daniël Buyle en Walter Zinzen vaak aanleunde bij De Morgen en Humo, heeft zich ook hier in de loop van de jaren '90 een "bedrijfseconomische" toenadering doorgezet. Als leverancier van enkel tv en radio, is de VRT - wil het tot een sterk geintegreerd model komen - bijna gedoemd om intens samen te werken met Corelio. Want die groep heeft indertijd zijn neus opgehaald voor een participatie in de Vlaamse Media Maatschappij en zit gevangen in een omgeving van gedrukte media.

Tegenover dat natuurlijk partnership (nog versterkt door de 40% participatie van Corelio in VRT- hofleverancier Woestijnvis) pleit uiteraard de verwachte neutraliteit van de openbare omroep. Op die nagel blijft Knack (uit de Roularta-stal altijd maar kloppen, en het ontslag van Dirk Wauters bood opnieuw heel wat munitie: in zijn uitgave van 9 december spreekt Knack over de Corelio-kranten "die het schrikbeeld ophangen dat de VRT door alle besparingen geen kwaliteitsfictie als Van vlees en bloed meer zou kunnen maken. "

Om dan dieper in te gaan op de verwevenheid tussen de aan VRT gelinkte productiehuizen Woestijnvis, Caviar en deMensen enerzijds en Corelio anderzijds.

"Coreîio heeft er dus belang bij dat de VRT veel geld blijft betalen voor Vlaamse fictie en andere populaire programma 's. "

En meteen ook de gulle geldstroom aan te klagen die van de Vlaamse Audiovisuele Regie, de mediaregie van de VRT. naar Corelio loopt. Die laatste zak is blijkbaar een primeur van een week voordien verschenen in de krant De Morgen, een publicatie van De Persgroep en in deze dus een objectieve bondgenoot van de Knack-journalisten (Roularta),

Bij Roularta hadden ze allicht nog een eitje te pellen met Corelio, na een artikel eind november over "de duiventil van meneer Rik".

Naar aanleiding van het vertrek van twee topmensen bij Roularta werd in De Standaard het proces gemaakt van het bedrijf. "Het grootste mediabedrijf van Vlaanderen kampt niet alleen met de economische crisis, maar ook met een ware uittocht van talent. Een typisch opvolgingsprobleem binnen een doorgegroeid familiebedrijf, zeggen waarnemers. En Roularta managet dat overgangsproces volgens hen slecht c..J omdat de derde generatie minder getalenteerd is dan de tweede. " Daarbij krijgen vooral de dochter van "meneer Rik" en haar echtgenoot de zwarte piet toegeschoven. Zij heten "provinciaal" te zijn, en onder invloed te staan van de "provinciale" - met West-Vlaamse gierigheid behept- moeder van Rik Denolf. Aan het hele artikel, dat uiteraard stijf staat van de citaten van goedgeplaatste "waarnemers" , hangt een luchtje.

En nu?

De twee petjes die media dragen als ze over concurrerende media berichten, staan een objectieve berichtgeving vaak in de weg. De voorbeelden hierboven zijn maar het topje van de ijsberg, en wie tijd en lust heeft om alles uit te pluizen, komt ongetwijfeld tot een indrukwekkende lijst "gekleurde berichtgeving".

De Vlaamse Vereniging van Journalisten draagt de reputatie van journalisten een warm hart toe. Het is duidelijk dat dit soort tendentieuze berichtgeving de journalistieke reputatie aantast. Wanneer neemt de VVJ hier een duidelijk standpunt in? Op hun website www.journalist.be vind je onder de link "deontologie" wel aanbevelingen over berichtgeving rond allochtonen, zelfdoding en geesteszieken, maar het blijft ijzig stil wanneer het gaat om de verwevenheid tussen mediaberichtgeving en bedrijfseconomische belangen. Daarnaast kan ook een duidelijker opdracht voor de VRT heel wat problemen uit de weg helpen. Die instelling spendeert belastinggeld aan programma's, die door de vrije markt perfect kunnen gefinancierd worden.

Concreet: moeten we nu echt belastingsgeld blijven besteden aan de drukdoende egotripperij van Peter Live, terwijl onze pensioenen beschamend laag zijn en aan
de onderkant van de samenleving een groeiende groep Vlamingen de touwtjes niet aan elkaar geknoopt krijgt?

Maar dat maatschappelijk debat komt heel traag op gang, en spelers van wie je zou verwachten dat ze de discussie openbreken Bart de Wever, de donkerblauwe Vincent van Quickenborne of passionaria Annick de Ridder, .. verroeren zich (nog) niet.
In afwachting van dàt maatschappelijk debat houd ik altijd in het achterhoofd dat media-artikels vaak evenveel zeggen over het medium waarin ze verschijnen als over het medium waarover ze berichten.

EINDE