223 – DOORBRAAK
Woensdag 15 april 2020
*
DOOR ONZE PRIVACY-OBSESSIE VAART DE OVERHEID BLIND. EN DAT KOST GELD DAT ER NIET IS.
PRIVACY
foto: ©Mauro Sbicego / Unspa
*
Ook in coronatijden: rustig ademhalen bij het uitdelen van geld
Commentaar - 15/04/2020 Frederic Depauw - Leestijd 4 minuten
*
Wie
geef je als overheid welke financiële steun in deze bijzondere tijden?
Dat is vooreerst een politieke vraag. Politiek niet in de zin van
partijpolitiek, maar in de zin van beleidskeuzes maken. Over één ding
zal iedereen het eens zijn; eenmaal die keuze gemaakt is, moet de
uitvoering daarvan zo efficiënt mogelijk gebeuren. De schaarse middelen
moeten terecht komen bij hen die het echt nodig hebben. Dat is volgens
mij nu helemaal niet het geval.
Soorten belastingen en subsidies
Het
uitdelen van overheidsgeld is het omgekeerde van het innen van
belastingen. Naast progressieve, degressieve en proportionele
belastingen bestaan er ook regressieve belastingen. Dat zijn belastingen
die bestaan uit een vast bedrag voor iedereen. Ze werken dus omgekeerd
herverdelend, omdat ze voor de ‘kleine man’ een grotere hap uit zijn
budget betekenen. Het bekendste recente voorbeeld was de Turteltaks (een
vast bedrag per elektriciteitsaansluiting). De forfaitaire
provinciebelasting en de vaste bijdrage voor het ophalen van het
huisvuil zijn andere voorbeelden.
Wanneer
de overheid geld uitdeelt in de vorm van een premie, een subsidie of
een belastingkorting, kan ze dat dus ook op deze vier manieren doen.
Vaak wordt er gekozen voor een vast bedrag voor iedereen, een soort
regressieve subsidie.
Kinderloze kassierster betaalt mee kindergeld CEO
Het
bekendste voorbeeld is het kindergeld (basisbedrag). Elke ouder krijgt
een identiek bedrag, ongeacht inkomen of vermogen. Je kan dit zien als
een herverdeling van de hele bevolking naar de mensen met kinderen — die
later de pensioenen moeten betalen. Feit blijft dat de kinderloze
kassierster die halftijds werkt meebetaalt aan het kindergeld van de CEO
van een Bel20-bedrijf. Werken met een vast bedrag voor iedereen heeft
steeds het nadeel dat een deel van je subsidiebudget terecht komt bij
mensen die het helemaal niet nodig hebben. Aan de andere kant is het
maar een druppel op een hete plaat voor hen die het echt nodig hebben.
Dat is schieten met een kanon op een virus.
Dat
dreigt nu ook te gebeuren met de Vlaamse corona-energiepremie van €
202,68 (wie verzint dit bedrag?) die toegekend wordt aan iedereen die
tijdelijk werkloos wordt. Dat is schieten met een kanon op een virus.
Het zijn uitzonderlijke tijden en door de hijgerige berichtgeving zag de
Vlaamse regering zich misschien verplicht om ‘iets’ te doen. Maar wat
is er mis met te zeggen: ‘Beste Vlamingen, geef ons een paar dagen om
doordachte, doelgerichte maatregelen uit te werken.’
Privacy-obsessie
Bij
het uitwerken van zo’n fijnmazige maatregelen heeft elke overheid in
dit land een enorme handicap. Ze kan zich namelijk enkel baseren op de
administratieve, juridische situatie van een persoon, maar heeft geen
flauw idee van zijn werkelijke economische situatie. Dit komt enerzijds
door een enorme versnippering van diensten en het dus niet centraliseren
bij één dienst van alle (fiscale) gegevens. Maar anderzijds en vooral
door onze invulling van het begrip privacy. Die obsessie voor privacy is
geen fataliteit maar een keuze.
Privacy
is echter een gelaagd begrip. De overheid hoeft inderdaad niet te weten
welke tijdschriften ik lees. Of van welke hobbyclubs ik lid ben, welke
mijn favoriete websites zijn. Maar als ik als burger een claim leg op
die overheid door aanspraak te maken op een premie, subsidie of ander
fiscaal douceurtje, moet ik dan niet bereid zijn om mijn financiële
privacy op te geven? Is het echt zo’n drama dat de Vlaamse overheid,
alvorens mij blindelings de corona-energiepremie toe te kennen, kan
nagaan hoeveel spaargeld ik heb? Hoeveel mijn partner verdient? Welke
sommen ik recent geërfd heb, hoeveel huurinkomsten ik heb? Of mijn
werkgever het loonverlies bijpast? Dit blindvaren door de overheid kost
handenvol geld. Geld dat al op was.
Naar een nieuw fiscaal en sociaal pact
Het
voordeel van deze coronacrisis is misschien dat de oefening van het
hertekenen van onze totaal uitgeleefde fiscale en sociale koterij
sneller begint. Dat we dus eerder van een totaal nieuw blad kunnen
beginnen. Een nieuw fiscaal en sociaal pact, waarin de overheid
achterdocht inruilt voor vertrouwen. En waarin de belastingbetaler wat
meer burgerzin aan de dag legt.
Over
burgerzin gesproken, de Vlaamse regering heeft met deze
corona-energiepremie een unieke kans gemist om deze wat aan te scherpen.
Stel dat deze premie niet automatisch zou worden toegekend maar enkel
na een verklaring op eer dat men ze echt nodig heeft. Tel uit je winst!
NA GESCHRIJFSEL
*
An de resuttaten beoordeelt men de ambachtsman.
Niet tevreden, geld terug.
Maar ja, in een abnormaal land gelden nu eenmaal abnormale gewoonten.
Wanneer begot komt men er toch eens uit? Of moeten we weer eens, net als 1302, alles zelf doen?
Geen opmerkingen:
Een reactie posten